W dzisiejszym wpisie zwracamy uwagę na 4 rodzaje dokumentów, które towarzyszą każdemu procesowi inwestycyjnemu. Jako potencjalny inwestor musisz wiedzieć, że takie dokumenty mogą pojawić się procesie i że warto wiedzieć, co może znaleźć się w każdym z nich. 

1. Statut i umowa spółki

Statut (w Spółce Akcyjnej) lub umowa spółki (w sp. z o.o. lub komandytowej) to dokument, w którym opisane są najważniejsze sprawy dotyczące obecnych wspólników, praw i przywilejów im przysługujących (np. rozkład prawa do głosowania czy dywidendy), zasady obejmowania i sprzedaży udziałów (lub ograniczenia tych praw), ograniczenia w podejmowaniu strategicznych decyzji przez zarząd (poprzez walne zgromadzenie czy Radę Nadzorczą) itd. Jest to pierwszy dokument o który powinien poprosić inwestor zainteresowany inwestycją, żeby poznać zasady funkcjonowania danej spółki oraz dowiedzieć się, jakie formalne warunki muszą zostać spełnione, aby do inwestycji w ogóle mogło dojść. Z dużym prawdopodobieństwem nowy inwestor będzie oczekiwał zmiany tego dokumentu po jego wejściu kapitałowym tak, aby jego środki mogły być chronione.

2. Umowa wspólników (tzw. founders agreement)

Umowa wspólników to specjalny rodzaj umowy, który nie zawsze występuje i nie jest szczegółowo uregulowany prawem, a co za tym idzie – istnieje duża dowolność w zakresie tego, co można za jej pomocą uregulować. Dobrą praktyką jest, aby wspólnicy na samym początku wspólnej działalności dokładnie opisali wzajemne relacje między udziałowcami lub akcjonariuszami oraz zasady funkcjonowania samej spółki (np. sposób podejmowania kluczowych decyzji). Umowa wspólników ma charakter poufny, więc w każdej sytuacji inwestycji należy ustalić, czy oprócz umowy spółki istnieje także oddzielna umowa tego typu.

3. Term sheet

Term Sheet to inaczej spis podstawowych założeń, które dotyczą planowanej inwestycji – rodzaj listu intencyjnego, który podpisuje się po to, aby ustalić brzegowe warunki transakcji oraz dać stronom rodzaj zabezpieczenia, że do transakcji podchodzą poważnie. Co do zasady postanowienia, które znajdują się w term sheet nie są prawnie wiążące (nie licząc klauzul dotyczących poufności i wyłączności w negocjacjach), jednak z racji tego, że termsheet stanowi bazę do przygotowania umowy inwestycyjnej – warto przyłożyć do niego większą uwagę i jasno wskazać wszystkie oczekiwane prawa, co znacznie ułatwi późniejszy proces negocjacji samej umowy inwestycyjnej. Podpisanie term sheetu z jednym z inwestorów (lub grupą inwestorów) zwykle uniemożliwia startupowi prowadzenie rozmów z innymi ze względu na klauzulę wyłączności.

Term sheet z reguły nie zawiera kar umownych, ale może narzucać pewne sankcje, jeśli jedna ze stron wycofa się ze współpracy mimo spełnienia wszystkich warunków przez drugą stronę (często określane jako break-up fee). Zapisy term sheetu w większości przypadków znajdą się w późniejszej umowie inwestycyjnej (oraz umowie/statucie spółki), dlatego bardzo istotnym jest, aby ustalić wszystkie oczekiwania stron już na etapie jego podpisywania. Później może być bardzo trudno wprowadzić dodatkowe zabezpieczenia lub ograniczenia do umowy spółki. Term sheet nie jest wymagany żadnymi przepisami, ale stanowi dobrą praktykę inwestycyjną i na pewno pojawi się w przypadku, gdy jednym z inwestorów jest profesjonalny podmiot, np. fundusz VC.

4. Umowa inwestycyjna

Umowa inwestycyjna, to dokument, w którym doprecyzowuje się szczegółowe zasady dołączenia inwestorów do spółki, ewentualne warunki transzowania i inne parametry transakcji. Jednocześnie uzgadniana jest w nim przyszła wersja umowy spółki lub statutu (jest to z reguły jeden z załączników do umowy inwestycyjnej). Ten dokument jest wiążący dla wszystkich stron – wystarczającą formą jego zawarcia jest forma zwykła pisemna, aczkolwiek zdarza się, że jest podpisywany również w formie aktu notarialnego czy z podpisami notarialnie poświadczonymi (co oczywiście nie jest wymagane przepisami prawa).

W kolejnych wpisach będziemy omawiać klauzule, które mogą pojawiać się w umowie inwestycyjnej i term-sheet. Ich znajomość może pomóc każdemu inwestorowi lepiej zabezpieczać wpłacone środki.

Nie chcesz czekać na kolejny wpis? Już teraz możesz pobrać nasz bezpłatny bezpłatny poradnik o inwestowaniu w spółki na wczesnym etapie – TUTAJ.