Główne ryzyka inwestowania w startupy

Wszystkie opisane w poprzednich wpisach sposoby zarabiania poprzez inwestycje w startupy dotyczą sytuacji, kiedy spółka dobrze sobie radzi, rosną jej przychody i interesują się nią nie tylko klienci, ale często także kolejni inwestorzy. Taka sytuacja nie zdarza się jednak bardzo często.

Niezwykle istotne jest, aby potencjalny inwestor był świadomy nie tylko potencjalnie wysokich zysków, ale przede wszystkim dużego ryzyka, jakim jest zarówno inwestowanie w udziały i akcje przedsiębiorstw, jak i prowadzenie działalności gospodarczej w ogóle.

Zwraca na to uwagę także Komisja Nadzoru Finansowego w odniesieniu do
inwestowania poprzez tzw. Crowdfunding. Tu odnośnik do strony Komisji Nadzoru Finansowego.

Niezwykle istotne jest, aby potencjalny inwestor był świadomy  przede wszystkim dużego ryzyka.

---

Do najważniejszych ryzyk związanych z inwestowaniem udziałowym należą:

• Brak dywidendy – spowodowany brakiem zysków lub decyzją pozostałych wspólników o reinwestowaniu zysków
• Rozwodnienie – pozostali udziałowcy mogą zdecydować o wpuszczeniu nowych inwestorów na warunkach, które spowodują, że udział dotychczasowych inwestorów w przedsiębiorstwie drastycznie zmaleje i nawet wzrost wyceny nie zrekompensuje tego spadku. Dlatego niezwykle ważne jest zapewnienie sobie ochrony przed takimi zdarzeniami. Działaniem mającym na celu taką ochronę jest wprowadzenie w umowie zapisu o tym, że do podwyższenia kapitału zakładowego niezbędna jest określona większość głosów lub nawet jednomyślność w czasie głosowania zgromadzenia wspólników
• Brak płynności – chętnego do odkupienia udziałów można nigdy nie znaleźć, nawet w sytuacji, gdy spółka generuje zyski
• Utrata całości lub części środków – ma miejsce wówczas, gdy sprzedaż przedsiębiorstwa odbywa się po niskiej wycenie powodującej utratę części zainwestowanych środków. W skrajnej sytuacji bankructwo (upadłość) firmy oznaczać może utratę nawet całości zainwestowanej kwoty

Każdy inwestor musi być świadomy ryzyka i tego, że jest inwestowanie w startupy to bardzo trudna gra, w której statystyka jest nieubłagana. Dlatego podstawowa zasada brzmi: inwestuj tylko te pieniądze, które możesz stracić!

Etapy wzrostu firmy

Warto wiedzieć na którym etapie wzrostu znajduje się firma, w którą inwestujesz. W świecie startupów występują najczęściej trzy odrębne fazy, które znajdują swoje odzwierciedlenie przede wszystkim w wycenie spółki.

Faza I

Faza I, czyli Faza Pomysłu zwana jest też fazą “kartki papieru”. Tutaj zazwyczaj inwestują tzw. „3F” – Friends, Family and Fools (rodzina, przyjaciele i głupcy), ponieważ ryzyko jest bardzo wysokie, a potencjalne zwroty niepewne. Mniej doświadczeni inwestorzy powinni raczej powstrzymać się od inwestowania na tym etapie, chyba, że w bardzo niewielkimi kwotami np. w modelu crowd-fundingowym. Jest to etap, w którym typowo inwestują aniołowie biznesu. W Polsce w ostatnim czasie, z uwagi na dużą dostępność funduszy publicznych, również VC nierzadko angażują się właśnie na tym poziomie.

Faza II

Faza II, czyli Faza Start-Up. Jest to etap, na którym można już ocenić prototyp lub MVP (minimum viable product). Jest to również moment, kiedy istnieje już pierwsza grupa potencjalnych (lub wręcz płacących) odbiorców. Może to być moment, kiedy startup ma list intencyjny na swoje produkty ze strony dużego odbiorcy, np. korporacji. Na tym etapie również zazwyczaj inwestują aniołowie biznesu i fundusze VC.

Faza III

Faza III to inaczej Faza Skalowania. Jest to moment, w którym pojawiły się już w miarę regularne przychody, jest zainteresowanie rynku, natomiast podstawowe operacje w firmie już działają. Spółka wymaga teraz “dopalacza” w postaci pieniędzy zainwestowanych np. w reklamę i dalszą ekspansję. Na tym etapie inwestują głównie profesjonalne fundusze inwestycyjne Venture Capital oraz więksi aniołowie biznesu. Są to zazwyczaj dość duże rundy i tylko duzi gracze są w stanie się przyłączyć do takiej rundy.

Etapy wzrostu firmy idealnie przedstawia poniższa grafika:

Gra liczb

Na podstawie badania przeprowadzonego kilka lat temu w Stanach na ponad 20 000 inwestycjach dokonanych przez profesjonalne fundusze, możemy domyślić się wielu wniosków. Między innymi: 

• ponad 60% projektów nie zwraca zainwestowanego kapitału,
• jedynie 10% projektów zwraca ponad pięciokrotność zainwestowanego kapitału 
• od 0,4% do 1,5% projektów zwraca cały fundusz 

Z punktu widzenia funduszu kluczowe projekty to te, które dają szansę na zwrot 10-krotności włożonego kapitału. Będzie ich prawdopodobnie około 4% . Stanie się tak tylko i wyłącznie wtedy, gdy będą one wybierane w sposób profesjonalny.

Dla zobrazowania powyższego, wykres:

Dywidenda to jednak stosunkowo rzadki sposób monetyzowania inwestycji w spółki w fazie wzrostu, ponieważ firmy takie z
reguły reinwestują wszystkie zarobione pieniądze w dalszy wzrost biznesu. Jest to forma typowa dla dojrzałych
podmiotów, generujących stabilne zyski.

Mając na uwadze powyższe informacje, fundusze szukają bardzo szybko rosnących projektów, które mogą “zawojować świat”, ponieważ to one realnie zwracają zainwestowany kapitał z nawiązką, zwracając również za kilka innych nietrafionych inwestycji. Jako anioł biznesu, również powinieneś szukać tego typu spółek. Możesz to zrobić np. w formie wspólnego inwestowania z funduszami.

Chcesz wiedzieć więcej? Pobierz nasz poradnik „Jak inwestować w startupy”.